Przed i w trakcie I Zjazdu Koleżeńskiego (1919)
Pierwszy zjazd, o którym zachowała się informacja odbył się w 1890 roku dla uczczenia jubileuszu pięćdziesięciolecia pracy znakomitego pedagoga Jana Pankiewicza, który był nauczycielem matematyki, inspektorem byłego gimnazjum realnego, a w końcu jego rektorem. Zachował się w pamięci wychowanków jako wspaniały wykładowca i wychowawca.
Z tej samej okazji odbył się zjazd w 1901 roku. Był on równie uroczyście obchodzony jak poprzedni. Zgromadził liczną rzeszę wychowanków.
27 i 28 września 1903 roku zgromadziła się znaczna liczba wychowanków Jana Pankiewicza. W skład Komitetu zjazdowego weszli: Antoni Alimowicz, prof. Maksymilian Białowiejski, prof. Józef Jerzy Bogucki, Kazimierz Hordliczka, dr Stanisław Kurtz, Stefan Lilpop, Stanisław Manduk, Gustaw Martens, Józef Mucharski, Stanisław Rutkowski i Józef Włoskiewicz. Sekretarzem Komitetu wybrano Józefa Mucharskiego.
W Księdze Pamiątkowej Muzeum Starożytności w Łowiczu pod datą 29 czerwca 1906 roku znajduje się zapis: „Pierwszy zjazd koleżeński b. Wychowańców Szkoły Realnej w Łowiczu”. Widnieje tam również 10 podpisów. Na podstawie tej samej Księgi można wywnioskować, że zjazdy odbyły się w 1903 roku, 18 czerwca 1911 roku, 1 lipca 1913 roku. Biorąc pod uwagę małą liczbę uczestników, można przyjąć, że były to spotkania koleżeńskie.
Na spotkanie koleżeńskie byłych wychowańców szkoły realnej z 1902 roku, które odbyło się 18 czerwca 1911 roku z liczby 22 stawiło się siedmiu: inż. Ludwik Henikowski, inż. Tomasz Kujawski, inż. Teodor Markiewicz, inż. Feliks Stępowski, inż. Walenty Wrzesiński, dyplomowany agronom Teodor Szmidecki i handlowiec Wojciech Kosiński. Zwiedzono między innymi skarbiec kolegiacki i Muzeum Starożytności, gdzie dokonano pamiątkowego wpisu. Następne spotkanie zaplanowano na 18 czerwca 1916 roku. Z uwagi na działania wojenne nie doszło ono do skutku.
W dniach 28 i 29 czerwca 1914 roku odbył się zjazd koleżeński byłych wychowańców szkoły realnej w Łowiczu, którzy ukończyli ją w 1904 roku. Na zjazd przybyło 16 uczestników. Po zwiedzeniu miasta i jego zabytków absolwenci udali się na wycieczkę do wsi Bocheń, gdzie miło i wesoło spędzili czas. Niepogoda następnego dnia nie pozwoliła zwiedzić pałacu w Nieborowie i parku w Arkadii. Następny zjazd zaplanowano na pierwszy dzień Zielonych Świąt w 1919 roku. Na podstawie informacji prasowych wiadomo o organizowaniu zjazdu koleżeńskiego w zaplanowanym terminie. We wspomnianej Księdze Pamiątkowej pod datą 9 czerwca 1919 roku widnieje wpis: „XV Zjazd Koleżeński b. Wychowańców Łowickiej Szkoły Realnej” wraz z siedmioma podpisami. Następny zaplanowano na 1924 rok. Zjazd z 1919 roku, jako pierwszy w odrodzonej Polsce, oznaczono numerem I i od tego momentu numerowano zjazdy.
II Zjazd Koleżeński (1922)
Chęć kontaktu ze szkołą była tak silna, iż w dniach 4 i 5 czerwca 1922 roku zorganizowano zjazd uczniów byłej szkoły realnej w Łowiczu z okresu od roku 1874 do 1905, epoki pamiętnego strajku młodzieży polskiej. Spotkanie rozpoczęło się w niedzielne popołudnie w sali Stowarzyszenia Techników w Warszawie. Zebrało się około 150 osób. Najwięcej było inżynierów. Byli jednak również duchowni, wojskowi, profesorowie wyższych uczelni, przemysłowcy i rolnicy. Przybyłych w imieniu Komitetu Organizacyjnego powitał profesor Politechniki Warszawskiej Mieczysław Bronikowski. W skład Komitetu weszli: adwokat Lucjan Parzyński, inż. Wacław Gaładyk, Stanisław Żarski, Kazimierz Toporski i Władysław Łopiński. Powołano prezydium zebrania, złożone z przewodniczącego Józefa Nehringa, członków: jenerała Czesława Rybińskiego, prof. Mieczysława Bronikowskiego, adwokata Lucjana Parzyńskiego i sekretarza Władysława Łopińskiego.
Zorganizować Koło b. Wychowańców łowickiej szkoły realnej o szerokich celach społecznych i towarzyskich
Opracować i wydać monografię szkoły
Roztoczyć opiekę Koła nad obecną już polską szkołą w Łowiczu
Realizacja punktu trzeciego – doraźnie urządzona zbiórka – przyniosła milion marek, które doręczono w dniu następnym dyrektorowi szkoły Władysławowi Olszewskiemu. Po zakończeniu zebrania, uczestnicy zasiedli do wspólnej biesiady. W miłym nastroju spędzili czas, a zabawa trwała do późnych godzin wieczornych.
Nazajutrz rano wszyscy udali się koleją do Łowicza, gdzie grono zebranych powiększyło się jeszcze o kilkudziesięciu kolegów. Drugi dzień Zjazdu rozpoczęto nabożeństwem w dawnej kaplicy szkolnej. Mszę celebrował prałat Kapituły Łowickiej ks. Stępowski w asyście księży Napieralskiego i Kalinowskiego. Podczas mszy chór kolegów i orkiestra Seminarium Nauczycielskiego wykonała odpowiednie pieśni religijne. Po skończonej mszy wygłosił w tejże kaplicy gorące przemówienie do kolegów uczestnik Zjazdu ks. Napierski, nawołując ich do jedności, nie ustawania w pracy społecznej i wychowania przyszłych pokoleń w duchu narodowym i obywatelskim.
W gmachu szkolnym serdecznie powitał zebranych dyrektor Władysław Olszewski. Przypomniał uczestnikom ciężkie chwile spędzone we wrogiej szkole rosyjskiej, która jednakże nie potrafiła zabić ducha w młodzieży polskiej swym deprawującym systemem wychowawczym, lecz przeciwnie, zaprawiła ją do walki o wolną Ojczyznę.
Po zwiedzeniu gmachu szkoły wykonano wspólną fotografię. Następnie zwiedzono Muzeum im. Władysława Tarczyńskiego. Przechadzka po Łowiczu i wspólna biesiada na korytarzu dawnej ALMAE MATRIS zakończyła ten pamiętny zjazd koleżeński, który na wszystkich uczestnikach wywarł niezatarte wrażenie.
III Zjazd Koleżeński (1927)
W 1924 roku minęło 10 lat od chwili wypuszczenia w świat ostatniego zastępu maturzystów przez b. Szkołę Realną w Łowiczu. W Warszawie utworzył się Komitet Organizacyjny Zjazdu Koleżeńskiego Maturzystów i byłych uczniów klas wyższych tej szkoły z lat 1912, 1913, 1914. Na czele Komitetu stanął Włodzimierz Łuczyński. Inne źródła podają, że w maju 1924 roku Komitet Organizacyjny pod honorowym przewodnictwem ks. Maksymiliana Cichockiego odbywał w Warszawie swe zebrania, na których omawiano szczegóły organizacyjne. Wysłano około 100 zaproszeń.
Zjazd odbył się 29 czerwca 1924 roku. Większość profesorów i kolegów klas starszych nie przyjechała, wielu przesłało depesze lub listy. Obecnych było około pięćdziesięciu osób. Punktualnie o godzinie 10.15 koledzy wszystkich wyznań udali się do kościoła, gdzie w powadze i skupieniu wysłuchano nabożeństwa, celebrowanego przez ks. Maksymiliana Cichockiego. Wygłosił on okolicznościowe kazanie. Zaakcentował ideę braterstwa i miłości. Przypomniał chwile, gdy niepodległość była tylko marzeniem, a młodzież musiała się uczyć w obcej dla siebie szkole.
Po nabożeństwie wszyscy przeszli do szkoły, gdzie w ścisłym gronie profesorów i kolegów rozpoczęto obrady. Jako pierwszy głos zabrał Włodzimierz Łuczyński. Następnie na przewodniczącego obrano Jana Jankowskiego. Posiedzenie miało charakter podniosły i poważny. Uczczono przez powstanie zmarłych profesorów i kolegów. M. Zytner, student filologii Uniwersytetu Warszawskiego, wygłosił referat p.t. „Stosunki w dawnej szkole rosyjskiej”. Drugi referent, mjr Karpiński, ze względów służbowych spóźnił się i nie wygłosił referatu o lotnictwie.
Z wniosków, które przyjęto na posiedzeniu, na uwagę zasługują dwa: wniosek o zostawienie pamiątki uczniom Gimnazjum im Ks. Józefa Poniatowskiego w postaci zakupienia książek do biblioteki, drugi o zapisywanie się na członków rzeczywistych i wspierających do Akademickiego Koła Łowiczan.
Na zakończenie podziękowano Komitetowi Organizacyjnemu za pracę. Po obradach, na dziedzińcu szkolnym wykonano wspólną fotografię. Po obiedzie i krótkim odpoczynku o godzinie 16.30 na wozach bezinteresownie wypożyczonych przez mieszkańców miasta udano się na majówkę do Arkadii. Zjazd zakończyła wspólna kolacja w lokalu Klubu Urzędniczo – Obywatelskiego. Sympatyczny nastrój urozmaicany był grą na fortepianie i skrzypcach oraz deklamacjami i piosenkami przybyłych na Zjazd kolegów.
Zjazd, aczkolwiek niezbyt liczny, pozostawił miłe wrażenie. Biorąc pod uwagę wnioski, osiągnął w pewnym stopniu swój cel, gdyż przyczynił się do zacieśnienia więzów przyjaźni. Nie został on jednak uwzględniony w przyjętej numeracji.
W dniu 21 maja 1927 roku odbyło się w Warszawie V doroczne Walne Zebranie Koła Wychowańców b. Szkoły Realnej w Łowiczu. Prezes Koła profesor Politechniki Warszawskiej Mieczysław Bronikowski wezwał obecnych do uczczenia przez powstanie zmarłych w ostatnim roku kolegów. Następnie wybrano mec. Lucjana Parzyńskiego na przewodniczącego zebrania. Zastępcami zostali Józef Rosiński i Józef Sokołowski, sekretarzem Michał Grundwald. Głównym punktem była sprawa urządzenia Zjazdu Koleżeńskiego w Łowiczu. Wydana została odpowiednia odezwa.
W dniu 19 czerwca 1927 roku odbył się Zjazd b. Wychowańców Szkoły Realnej Łowickiej od najdawniejszych czasów oraz maturzystów Gimnazjum Państwowego im. Ks. Józefa Poniatowskiego. Przybywający goście witani byli na dworcu kolejowym przez orkiestrę szkolną z dyrektorem Edwardem Biegańskim na czele. W uroczystym pochodzie przez miasto, dotarli wszyscy pod pomnik „Bojownikom o niepodległość”. Po złożeniu wieńca udali się do kościoła Ojców Pijarów. Po mszy świętej uczestnicy Zjazdu zwiedzili Muzeum im. Władysława Tarczyńskiego, Magistrat, gdzie wpisano się do księgi pamiątkowej i plantacje miejskie. W Księdze Pamiątkowej widnieją 33 podpisy. Wspólny obiad przygotowano w Klubie Obywatelsko – Urzędniczym. W trakcie posiłku wygłaszano przemówienia i wznoszono toasty. Zebrano także ponad tysiąc złotych, przeznaczając je na bursę „Bartoszków”. Czas upłynął na miłej wspólnej pogawędce. Następne spotkanie zaplanowano za pięć lat.
IV Zjazd Koleżeński (1932)
Stosunkowo najmniej informacji zachowało się o Zjeździe, który odbył się w dniu 19 czerwca 1932 roku. W odezwie Koła Wychowańców b. Szkoły Realnej, skierowanej do swoich członków czytamy: „W myśl uchwały IX Walnego Zebrania, odbytego w r. 1931, Zarząd Koła organizuje III Ogólny Zjazd koleżeński w Łowiczu w dniu 19 czerwca 1932 r. z okazji 10-lecia istnienia Koła”. Prawdopodobnie w okresie ostatnich pięciu lat ustalono, że numeracja zjazdów liczona będzie od momentu powstania Koła tj. od 1922 roku. Nie ma jednak na to dowodu. Nie wiadomo też na jakiej podstawie Henryk Nałęcki w swej informacji „Wiadomości o Zjazdach Koleżeńskich b. wych. i wych. szkół średnich w Łowiczu” z dnia 8 lutego 1976 roku, oznaczył ten Zjazd numerem IV. Program Zjazdu przedstawiał się następująco. Przybycie wszystkich uczestników nastąpiło przed godziną dziesiątą. Nabożeństwo odprawione zostało o 10.30 w kościele Ojców Pijarów. Po mszy złożono kwiaty pod tablicą poległych w obronie Ojczyzny uczniów Państwowego Gimnazjum im Ks. J. Poniatowskiego.
Następnym punktem programu był udział u uroczystym rozdaniu matur abiturientom z 1932 roku. O godzinie 14 przedstawione zostało sprawozdanie z dziesięcioletniej działalności Koła. Prawdopodobnie wygłosił je Prezes Koła prof. Mieczysław Bronikowski. Po części oficjalnej wszyscy uczestnicy udali się na wspólny obiad. Po posiłku , około godziny 16 nastąpiło zwiedzanie Muzeum Ziemi Łowickiej im. Władysława Tarczyńskiego, Muzeum Łowickiego Oddziału Towarzystwa Krajoznawczego oraz miasta. W godzinach wieczornych uczestnicy rozjechali się w swoje strony.
V Zjazd Koleżeński (1938)
W dniu 8 czerwca 1924 roku zostało zawiązane Koło Wychowanek Żeńskiej Szkoły Łowickiej. Lakoniczna informacja podaje, iż celem działalności Koła było podtrzymywanie więzów koleżeńskich. Pierwsze zebranie założycielskie odbyło się w niedzielę 15 czerwca o godzinie 11. Niewiele zachowało się informacji o działalności tego Koła. Pierwszy zjazd koleżeński na terenie gimnazjum żeńskiego zaplanowano na 11 czerwca 1933 roku. Z uwagi na ograniczenie się do maturzystek z 1927 roku, należałoby przychylić się do określenia – spotkanie koleżeńskie. Celem tego spotkania miało być utrzymanie łączności i zacieśnienie stosunków koleżeńskich po opuszczeniu szkoły.
Z okazji piętnastej rocznicy upaństwowienia Gimnazjum im. J. U. Niemcewicza na dzień 21 października 1934 roku zaplanowano Zjazd b. Wychowanek Gimnazjum Żeńskiego w Łowiczu. Porządek Zjazdu przedstawiał się następująco: zbiórka w gimnazjum żeńskim o godzinie 10.15. Msza święta odprawiona została w kaplicy szkolnej o godzinie 10.30. Po mszy złożono wieniec na grobie przełożonej ś. p. Bronisławy Bronikowskiej.
Uroczyste otwarcie Zjazdu nastąpiło o godzinie 12.30. Po wspólnie spożytym obiedzie kontynuowano dalej obrady. W kasynie 10 P. P. o godzinie 20 rozpoczął się Dancing – Bridge. Do tańca przygrywała orkiestra wojskowa. Dochód przeznaczony został na kolonie letnie dla uczennic gimnazjum żeńskiego.
W marcu 1933 roku istniał już wspólny Zarząd Koła b. Wychowanek i Wychowańców Średnich Szkół Łowickich. Następny Zjazd został już zorganizowany wspólnie. Związek Propagandy Turystycznej Ziemi Łowickiej wydał program Zjazdu Wychowanków Szkół Łowickich. Odbył się on 21 czerwca 1936 roku. Przybyłych gości witano na dworcu kolejowym. O godzinie 10.15 nastąpiła zbiórka na dziedzińcu gimnazjum żeńskiego, po czym wszyscy uczestnicy przeszli na mszę do kościoła Ojców Pijarów. O godzinie 12 złożono wieńce pod tablicą uczniów szkół poległych w roku 1920 i pod tablicą Józefa Chełmońskiego, Wielkiego Syna Ziemi Łowickiej. Następnie uczestniczono w uroczystościach szkolnych w Gimnazjum Męskim. O godzinie 13.30 nastąpiło właściwe otwarcie i obrady Zjazdu Wychowanków Szkół Łowickich. Podjęto uchwałę zmierzającą do ufundowania tablicy pamiątkowej ku czci profesora historii architektury na Politechnice Warszawskiej i artysty Stanisława Noakowskiego, który w latach 1884-1886 uczęszczał do Szkoły Realnej w Łowiczu. Wmurowanie tablicy na frontowej ścianie budynku gimnazjalnego i jej odsłonięcie miałoby nastąpić w dniu V Zjazdu Koleżeńskiego w czerwcu 1938 roku w dziesięciolecie śmierci Noakowskiego. Po przerwie obiadowej uczestnicy Zjazdu w zależności od zainteresowania mogli uczestniczyć w wielu przygotowanych imprezach. W gmachu Gimnazjum Męskiego zorganizowano wystawę „Przemysł i zdobnictwo Księżackie”, w budynku należącym do elektrowni wystawę „Łowicz w Wykresach”. Wystawa rzemieślnicza zorganizowana została w Szkole Podstawowej im. Prezydenta Mościckiego. Cały dzień otwarte były muzea Miejskie im. Tarczyńskiego i Etnograficzne P.T.K.. Można było zwiedzać miasto, kościoły, zabytki. Zorganizowano wycieczkę do Arkadii. W budynku gimnazjum męskiego urządzono zabawę taneczną. Kino „Eos” wyświetlało film pt. „Niewidzialny Promień”, natomiast w „Corso” prezentowano film „Sing – Sing”. Dla chętnych, którzy chcieli spędzić czas nad rzeką Bzurą przygotowano odpowiednią ilość kajaków na przystaniach. Zadbano również o przygotowanie opieki medycznej. Na parterze w budynku Ratusza działało pogotowie lekarskie.
Wszyscy uczestnicy Zjazdu otrzymali ulotkę, na której w sposób czytelny pokazano miejsca godne zwiedzenia, podano wykaz literatury dotyczącej Łowicza. Pamiątkowe żetony 800-lecia Łowicza w cenie 30, 50 groszy były do nabycia w Orbisie i w kiosku turystycznym.
Koło b. Wychowanków i Wychowanek Średnich Szkół Łowickich nie miało zbyt dużo czasu na wykonanie uchwały. 2 października 1938 roku mijało 10 lat od chwili śmierci Stanisława Noakowskiego. Do wykonania uchwały Zarząd Koła powołał specjalną Komisję redakcyjną, która ustaliła tekst, jaki miał być wykuty na tablicy. Tekst ten brzmiał następująco:
„W LATACH 1884 – 1886 KSZTAŁCIŁ SIĘ TUTAJ, W ÓWCZESNEJ SZKOLE REALNEJ STANISŁAW NOAKOWSKI 1867 – 1928 WIELKI ARTYSTA, NIEZRÓWNANY TWÓRCA FANTAZYJ ARCHITEKTONICZNYCH, ZNAKOMITY PROFESOR POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ. KOŁO B. WYCHOWAŃCÓW I WYCHOWANEK ŚREDNICH SZKÓŁ ŁOWICKICH”
Tablicę wykonano z piaskowca szydłowieckiego o wymiarach 110 na 80 centymetrów. Wmurowana została pod koniec września 1938 roku we wskazanym miejscu. Odsłonięcie nastąpiło na specjalnie zwołanym z tej okazji kolejnym V Zjeździe Koleżeńskim w dniu 9 października 1938 roku. Protektorat nad powyższą uroczystością objął Minister Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego prof. dr Wojciech Świętosławski.
W dniu 9 października 1938 roku Łowicz obchodził podwójną uroczystość, na którą złożyło się poświęcenie sztandaru I Państwowego Liceum i Gimnazjum im. Księcia Józefa Poniatowskiego oraz odsłonięcie tablicy pamiątkowej ku czci prof. Stanisława Noakowskiego – wychowanka łowickiej Szkoły Realnej. Przybyłego na uroczystości ministra, w imieniu wychowanków łowickich szkół średnich, powitał Mieczysław Bronikowski, prezes Koła b. Wychowańców i Wychowanek Średnich Szkół Łowickich. Wspaniale wyglądał gmach gimnazjalny, ozdobiony zielenią i flagami państwowymi. W szkole panował uroczysty nastrój, który udzielił się także przybyłym na te uroczystości wychowankom. Z tej okazji, z dużą starannością, z wieloma zdjęciami i 12 rysunkami Noakowskiego wydano jednodniówkę „Noakowskiemu Łowicz”. Wspomnienia o artyście zamieścili: Wojciech Świętosławski, Zofia Balińska, siostra artysty, Jan Janicki i Zygmunt Przyrembel. Redaktorem jednodniówki był Zygmunt Pągowski.
Przebieg uroczystości przedstawiał się następująco. O godzinie 11.30 w pięknym, barokowym kościele popijarskim na uroczystym nabożeństwie ks. Stefan Zawadzki wygłosił kazanie do młodzieży i b. wychowanków średnich szkół łowickich. W trakcie uroczystości poświęcony został sztandar szkolny. Jednym z rodziców chrzestnych sztandaru był prof. inż. Mieczysław Bronikowski.
Około godziny 13 rozpoczęła się uroczystość ku czci Stanisława Noakowskiego, zorganizowana przez Koło b. Wychowańców i Wychowanek Średnich Szkół Łowickich w 10 rocznicę zgonu Wielkiego Artysty. Po odśpiewaniu przez chór szkolny pod kierownictwem Jana Żułmy pieśni „Gaude Mater Polonia”, minister dokonał aktu odsłonięcia tablicy pamiątkowej. Po okolicznościowym przemówieniu prof. Mieczysława Bronikowskiego, pod tablicą Noakowskiego i pod tablicą poległych uczniów złożono wieńce przepasane wstęgami o barwach narodowych.
Kolejnym punktem programu zjazdowego była akademia zorganizowana w sali gimnastycznej, a poświęcona pamięci Stanisława Noakowskiego. Akademię rozpoczął Mieczysław Bronikowski. Wspomnienie o Zmarłym, z podkreśleniem działalności artystycznej, przedstawił prof. Politechniki Warszawskiej, Marian Lalewicz.
W godzinach popołudniowych uczestnicy V Zjazdu Koleżeńskiego udali się do nowej sali remizy strażackiej na obiad koleżeński, który zaszczycił swoją obecnością sam Minister. Opuszczającego salę, Ministra żegnano gromkimi oklaskami.
Brak komentarzy